Tüp Bebek Tedavisinde Merak Edilenler

Tüp bebek tedavisinde merak edilenleri, İstanbul Kadın Sağlığı ve Tüp bebek Merkezinden Kadın Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Suzan Gençsoy anlattı.

Tüp bebek tedavisi ile ilgili herhalde en çok merak edilen konulardan biri tüp bebek tedavisinde bir yaş sınırı olup olmadığı değil mi?

Yaş sınırı erkekler için çok önemli değil. Erkeklerde her 3 ayda bir yeni hücre üretilir ve olgunlaşır. Ancak kadınlarda böyle değil. Kadınlar doğduklarında belli bir yumurta sayısıyla doğarlar ve yıllar içerisinde bunları tüketirler. Bu yüzden kadınların vücudunda bulunan yumurtaları yaşı kadardır. Yani tüp bebek tedavisini 40 yaşında yaptırıyorsa o yumurta 40 yaşındadır. Yaşla birlikte yumurta rezervinde de azalma olur. Yeni yumurta üretimi olmadığı için yaşla birlikte yumurtalar azalır ve yaş ilerledikçe yumurta kalitesi de bozulur. Vücudun genetik yapısında, hücrelerin genetik yapısında kromozomlarında kırılmalar olur. Yumurta kalitesi, embriyo kalitesine de yansır ve gebelik oluşma şansı düşer. Bu durumda oluşan gebeliklerle anomali ve düşük riski artmış olur.

KADINLARIN TÜPLERİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR

Birde tüplerin takılı olması gibi bir durum var. Tüplerin takılı olması anneliğe engel midir? Yoksa bunun çözümü var mı?

Doğal yoldan bir gebeliğin oluşması için tüplerin açık ve fonksiyonel olması gerekir. En azından tüpün bir tanesi açık olmalıdır. Normalde yumurta ile sperm tüplerin içerisinde buluşur; yani döllenme tüplerin içerisinde olur. Bu tüpün bir fonksiyonu vardır. Bu tüpler yumurtlama döneminde hareket edip, yumurtayı içine çeker ve o yumurtayı içinde barındırır. Ve bir hafta onu besler. Embriyo oluştuğu zaman 2-3 gün tüpün içerisinde kalır sonra birtakım itici hareketlerle tüp, embriyoyu rahim içerisine geri iter ve embriyo rahim içerisine yerleşmiş olur. Bu tüpler kapalı olduğu zaman sperm ve yumurta birbirini bulamaz ve doğal yoldan gebelik olmaz. Bu durumda tüp bebek yapılması gerekir. Laboratuvar ortamında yumurta ve sperm hücresi birleştirilir ve embriyo direkt rahim içine transfer edilir.

Tüplerin her ikisi de kapalı olan kadınlar aşılama tedavisinden de fayda göremezler; çünkü aşılama tedavisinde döllenme tüplerin içerisinde olur. Bu yüzden bu durumda direkt tüp bebek tedavisi yapılmalıdır. Ancak tüpler tıkalı olduğu zaman bazı durumlarda tüplerin içerisinde sıvı birikimi de olabilir. Birtakım mikrobik toksik sıvılar birikir ve bu sıvılar rahim içerisine geri akar. Bu durumda tüp bebek yapılsa da rahim içine aktığı için embriyonun rahim içinde tutunma şansını azaltır. Bu tespit edilmişse tedavi öncesi laparaskopik yöntemle karın içerisinden girilerek tüpler tamamıyla alınır ya da rahim ile olan bağlantısı kesilir.

MİYOMLAR HAMİLELİĞE ENGEL MİDİR?

Kadınlarda görülen önemli bir başka jinekolojik problemde miyomlar. Genel olarak baktığımızda gebeliğe engel teşkil eder mi? Ya da miyomlar tüp bebeğin başarısını olumsuz yönde etkileyebilir mi?

Miyom iyi huylu bir tümördür. Rahmin kas yapısından oluşan bir tümördür. Genelde belli bir seviyeye kadar hiçbir şikayet vermezler; ancak miyomlar büyüdüğü zaman bulunduğu bölgeye göre sorun yaratabilirler. Bazı miyomlar rahim dışına doğru, bazı miyomlar rahim boşluğuna doğru büyür. Rahim boşluğuna doğru büyüyen miyomlar gebeliği engelleyebilir, gebelik oluşumundan sonra düşüğe hatta erken doğuma sebep olabilir. Bu yüzden tüp bebek tedavisi öncesi bir miyom tespit edilmişse duruma göre ameliyatla alınması gerekir. Histeroskopi denilen bir işlemle rahim ağzından kamera ile rahim boşluğuna girilir ve görüntülenir. Karından herhangi bir dikiş veya batın içerisine girilen bir işlem olmadığı için günlük küçük müdahalelerle bu miyomlar alınır. 1-2 ay sonra da tekrar tüp bebek tedavisine devam edilir.

Tüp bebek tedavisi erken menopoza yol açar mı?

Böyle bir şey yoktur. Her adet döngüsünde belli bir sayıda yumurta büyümeye ve olgunlaşmaya başlar. Bu yumurta topluluğu içerisindeki yumurtalar 10-15 gün içerisinde büyümeye başlar ve 1-2 tanesi seçilir. Diğer yumurtalar zaten kaybolurlar. Kısacası tüp bebek tedavisi uygulanmasa da yumurtalar zaten vücuttan atılır. Kadın bir yumurta kaybına uğramaz. Kadının menopoza gireceği yaşı, genetik olarak kodlanmıştır. Çok ekstra bir müdahale olmadığı sürece zaten o yaşta menopoza girer. Ancak herhangi bir kanser tedavisi görüyorsa, herhangi bir otoimmün hastalığı varsa veya herhangi bir ameliyat geçirip cerrahi esnasında yumurtalıklarına zarar verilmişse beklenen yaştan daha erken bir yaşta menopoza girebilir. Ancak tüp bebek tedavisi böyle bir şey oluşturmaz.

TÜP BEBEK TEDAVİSİNDE DÜŞÜK RİSKİ NEDİR?

Düşük riski, normal gebeliklere göre tüp bebekle yapılan hamileliklerde daha mı yüksektir?

Böyle bir durum yoktur. Kadınlar doğurganlık dönemlerinde en az 3-4 defa erken dönemde düşük yapabilirler. Ama bunların hepsi tespit edilemez. Bazı kadınlar “adetim bu ay 10 gün gecikti, sonradan adet oldum” der. Aslında bu gecikmenin altında bir erken düşük sebebi vardır. Henüz daha rahime yerleşmeden biyokimyasal gebelik veya çok erken dönemde bir düşük olduğu için bu tespit edilemez. 10-15 günlük bir gecikmeden sonra yoğun bir adet görür ve erken dönemde düşük olduğunu doktora gitmediyse bilinemez. Tüp bebek tedavilerinde ise hücresel boyutta başlandığı için daha 12’inci günde kandan gebelik testi yapmaya başlanır. Gebelik testinin yükselişini görürüz ve çok erken dönemde oluşan düşükleri de yakalarız. Yapılan çalışmalarda da normal gebelik ile tüp bebek gebeliği arasında bir fark olmadığı sunulmuştur. Düşük oranında bir değişiklik yoktur.

Tüp bebek tedavisi kişiye özel midir?

Tüp bebek tedavisi kişiye özel bir süreçtir. Kişinin durumuna göre süreç şekillenir. Her kişiye her çifte uygulanan protokoller farklıdır. Tedavinin süreci de, ilaçların dozları da farklıdır. Hatta kadının farklı sikluslarında farklı ilaçlar ve farklı süreçler bile uygulanabilir.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen faktörler nedir?

Tüp bebek başarısını etkileyen birçok faktör var. Kadının yaşı, yumurta sayısı, yumurta kalitesi, erkeğin sperm sayısı, sperm kalitesi, kadında miyom gibi oluşumların varlığı, rahim durumu, rahim zarının kalınlığı çok önemlidir. Bir yerinde bir aksaklık olduğu zaman zaten bir bütün oluşmuyor. Ama en önemli şey kadının yaşıdır. Kesinlikle tüp bebek tedavisi için gecikmemek lazım. Şu anda kadınlar geç evleniyorlar. Kadınlar geç çocuk sahibi olmayı düşünüyorlarsa da doğurganlık durumlarını tespit etmek için bir doktora başvurmalılar.