Yumurta, Sperm ve Embriyo Dondurma – Embriyoloji Uzmanı Sevil Ünal

YUMURTA DONDURMA
“Kariyer ya da farklı nedenlerle evlilik ve çocuk sahibi olma isteğinin daha ileri yaşlara ertelendiğinde ya da kanser tedavisi öncesinde kadınlara yumurta dondurma işlemi yapılabilir. Rutin muayenelerde de kadınların yumurta rezervi bir hormon testi ile kontrol edilir. Bu rezervin düşmesi durumunda da yumurta dondurma işlemi önerilir. Yumurta dondurma işleminde öncelikle ilaçlar yardımıyla yumurtalar geliştirilir. Gelişen yumurtalar sedasyon anestezi altında alınır ve yüksek yoğunluklu kimyasallarla dondurularak saklanır. Bir kadının yumurtasının dondurulması çok kısa bir zaman alır. Adet olması ya da 1-3 ay gibi bir programlama gerekmez. Geldiği an gelişmiş olan yumurtalar alınabilir. Tamamen ağrısız bir işlemdir. Yumurta toplama işleminden sonra aynı gün taburcu edilir. İşlemden sonra kişinin birkaç ilaç kullanması gerekebilir. Yumurta dondurma işlemi için bir yaş sınırı yoktur. AMH seviyesi azalan ve 1 ‘in altına düşmemiş kadınların mutlaka bu konuda dikkatli olması gerekir. Çünkü yumurta rezervi azaldıkça elde edebilecek yumurta sayısı da azalacaktır.”

SPERM DONDURMA
“Sigara, alkol, yanlış beslenme, çevre kirliliği gibi durumlardan dolayı artık sperm dondurma işlemi için başvuran erkeklerin sayısı da giderek artıyor. Bir erkek spermlerini dondurmak istiyorsa doktora başvurması yeterlidir. Kliniğe geldiği an hemen spermlerini verebilir ve işlem yapılabilir. Dünya Sağlık Örgütü son 10 yılda normal sperm
parametrelerini düşürdü. Artık 15 milyon mililitrede spermi olan bir hastaya, normal sperm sayısına ulaşmış diyebiliyoruz. Sperm sayısı bu oranın altında olan erkekler tedbir amaçlı olarak spermlerini dondurabilir. Bazı kişilerde ise testiste sperm üretimi olmasına rağmen sperm dışarıya ulaşamayabiliyor.
Bu durumda da ameliyat ya da iğne aspirasyonu yöntemiyle testisten sperm alınması gerekebilir. Hastanın ileride tekrar ameliyat olmasını engellemek için spermler dondurulabilir.”

EMBRİYO DONDURMA
“Tüp bebek tedavisi sürecinde sperm ve yumurtanın laboratuvar ortamında birleştirilmesiyle oluşan embriyoların sayısı fazlaysa ve kaliteliyse bunlar dondurularak saklanabilir. Yine bazı hastaların rahim içinde problemleri veya hormonel değerlerinde sıkıntılar varsa bu problemleri giderilene kadar embriyolar saklanabilir. Çünkü sağlıklı bir gebelik için hem embriyonun hem de rahim içinin iyi gelişim göstermesi gerekir. Embriyoların resmi olarak 5-10 yıl kadar saklanabilir. Bu yumurta ve sperm için de geçerlidir. Bu incelemelerde gelişmiş mikroskoplar kullanılır. Bunlara manipülasyon sistemleri monte edilmiştir. Mikron çapında pipetlerle işlemler yapılır. Embriyoların dünya standardında bazı kalite kriterleri vardır. Bu kalite kriterlerinde öncelik morfolojik; yani şekilsel olarak düzgün olmadır. İyi ve gelişimi güzel olan, standartlara uyan embriyolar transfer için ayrılır. Kimi zaman genetik inceleme yapılması gereken bir aile grubu da olabilir.”

ÇİPLİ GÜVENLİK SİSTEMİ
“Dondurma işleminde önemli bir güvenlik sistemi vardır. Hasta kliniğe adımını ilk attığı andan itibaren çipli okuma sistemiyle tanımlanır. Bu çipli okuma sistemi, merkezde yapılan bütün tüp bebek işlemlerinde kullanılır. Embriyoların gelişiminden anneye tekrar transfer yapıldığı ana kadar bu çiple takip sağlanır. Bu güvenlik sistemiyle işlemlerde herhangi bir karışıklık durumu söz konusu olamaz.”