Sperm Testi (Semen Analizi) Nedir?

Kadın hastalıkları, doğum ve tüp bebek uzmanı Op. Dr. Suzan Gençsoy, sperm testi nedir, nasıl yapılır sorularının yanıtlarını açıkladı.

Semen değerlendirmesi hastanın tedavisinde yol gösterici ve yönlendirici bir öneme sahiptir. Semen analizi testinin sonucuna göre infertil çiftin tedavisinde, IUI (Aşılama), IVF (in vitro fertilizasyon) veya ICSI (intra sitoplazmik sperm enjeksiyonu) işlemlerine karar verilir. Ayrıca gerekli olduğu durumlarda sperm dondurma, TESA/TESE (testisten sperm elde edilmesi) işlemlerine yönlendirmede ilk adım olarak kullanılır.

Sperm analizi değerlendirilirken, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Laboratuvar El Kitabı, sperm morfolojisi değerlendirilmesinde ise Kruger strikt kriterleri göz önüne alınarak raporlama yapılmaktadır.

Sperm Testi Nasıl Yapılır?

Semen analizi işlemi, tüp bebek merkezinde ejekülasyon yolu ile verilen örneğin incelenmesi esasına dayanır. Bu incelemenin yapılabilmesi için hastanın 3 – 5 günlük cinsel perhizi gerekmektedir.

Semen Örneği Verme Esnasında Etkili Faktörler

• Örnek verme esnasında kayıp olması (semen örneğinin ilk kısmı yoğun sperm sayısı içermektedir).
• Örnek verildiği dönem içerisinde yüksek ateşe sebep olabilecek hastalık geçirilmesi.
• Testis, böbrek veya idrar yolları ile ilgili şikayetlerin olması.
• Herhangi bir operasyon geçirilmiş olması.
• Uzun süreli kullanılan ilaçlar.
• Aşırı strese veya kimyasallara maruz kalınması.

Semen Analizi Aşamaları

Semen örneği, likefaksiyon süresi geçtikten sonra sırasıyla makroskobik ve mikroskobik olarak değerlendirmeye alınır. Yapılan mikroskobik incelemede sperm sayısı ve motilite (hareketlilik) açısından özel kamaralarda sayım yapılarak raporlanır.

Normal Sperm Morfolojisi

Kruger strikt kriterlerine göre normal bir sperm morfolojisi şu özelliklere sahip olmalıdır:

• Düzgün kenarlı ve oval şekilli bir baş.
• Baş alanının %40-%70’ini kaplayan belirgin bir akrozom.
• Boyun, orta kısım ve kuyrukta herhangi bir defekt olmaması.
• Baş alanının yarısından büyük sitoplazmik droplet bulunmaması.

Semen Analizinde Ek Testler

• Mixed Antiglobulin (SpermMar) Testi: Sperm antikor düzeyinin belirlenmesi gereken durumlarda uygulanır. Motil spermlere bağlı antikorların (IgA, IgG) tanımlanmasını sağlar. Yeterli sayıda motil sperm bulunması gereklidir.
• Sperm Vitalitesi Testleri (Eosin-Y ve HOST): Sperm canlılığının değerlendirilmesi için yapılır. Özellikle hareketli sperm oranı düşük vakalarda immotil spermlerin canlılıklarının tayini amacıyla uygulanır. Ayrıca TESA/TESE işlemleri sonrasında testisten elde edilen spermlerin canlılığını teyit etmek için de kullanılır.